Op 24 maart 2021 lanceerde de Europese Unie (EU) haar strategie over de rechten van kinderen. Deze strategie geldt als kader voor de EU en de lidstaten om kinderrechten in Europa en daarbuiten te waarborgen. Ook de Raad van Europa, een andere Europese organisatie, heeft een kinderrechtenstrategie. Nederland is lid van beide internationale organisaties en moet dus iets met deze strategieën. Maar wat is nu precies het verschil en waar moet Nederland zich aan houden?
Europese Unie
De kinderrechtenstrategie van de Europese Unie dient als richtlijn voor kindgericht beleid in de verschillende lidstaten. Er zijn nu duidelijke Europese doelstellingen voor kinderrechten. Zo richt deze strategie zich op de rechten van kinderen in de digitale omgeving. De EU roept haar 27 lidstaten op te zorgen voor een veilige online ervaring. Een ander voorbeeld is de focus op participatie. De strategie bevat maatregelen voor het betrekken van kinderen bij besluitvorming op Europees en nationaal niveau. Meer dan 10.000 kinderen droegen bij aan de strategie (zie Our Europe, Our Rights, Our Future). De andere prioriteiten zijn: sociaaleconomische inclusie, gezondheid en onderwijs, bestrijding van geweld tegen kinderen, kindvriendelijke rechtsprocedures en kinderrechten in het buitenlandbeleid.
Met deze doelstellingen geeft de EU kinderrechten een hoge prioriteit. Aan lidstaten wordt onder andere gevraagd kinderen te betrekken bij beslissingen die belangrijk zijn voor hen. De EU hoopt dat lidstaten doelen uit de strategie verwezenlijken. Aan deze kinderrechtenstrategie zitten echter geen verplichtingen voor staten verbonden. Wat opvalt is de manier waarop wordt omgegaan met de rechten van migrantenkinderen. De strategie stelt dat zij gelijk moeten worden behandeld als andere kinderen in de EU. Vaak hebben migrantenkinderen namelijk niet dezelfde toegang tot bepaalde diensten, zoals de zorg. Daar kan deze strategie verandering in brengen.
De Europese Raad, waarin ministers van lidstaten samenkomen, zou op 7 oktober een besluit nemen om de kinderrechtenstrategie te onderschrijven door het aannemen van Council Conclusions. Helaas kreeg dit besluit een veto van enkele lidstaten.
Raad van Europa
Net als de strategie van de EU, is de kinderrechtenstrategie van de Raad van Europa, met 47 lidstaten, gebaseerd op het VN-Kinderrechtenverdrag en het werk van het VN-Kinderrechtencomité. Deze strategie richt zich op vijf belangrijke punten: gelijke kansen voor kinderen, participatie van alle kinderen, een leven vrij van geweld voor alle kinderen, kindvriendelijke justitie voor alle kinderen, de rechten van kinderen in de digitale omgeving en kinderrechten in crisissituaties.
De Raad van Europa werkt al jaren met een kinderrechtenstrategie. De huidige strategie van 2016-2021 is de derde strategie die de Raad van Europa heeft opgesteld. En over de volgende strategie 2022-2027 wordt momenteel volop gesproken. Deze week wordt de strategie vastgesteld door vertegenwoordigers van lidstaten en zal daarna door het Comité van Ministers moeten worden vastgesteld.
De Raad van Europa heeft meer lidstaten dan de Europese Unie en is intergouvernementeel van aard, terwijl de Europese Unie, naast intergouvernementele, ook supranationale onderdelen heeft. Dit maakt het opstellen van een effectieve strategie voor de Raad van Europa lastiger dan voor de Europese Unie. Zo willen zes staten, waaronder Rusland, Polen en Hongarije bij het opstellen van de strategie van de Raad van Europa dat er niet wordt gerefereerd aan ‘LGBT’ of ‘LGBTI-families’.
De Raad van Europa opereert op basis van het Verdrag van de Rechten van de Mens. Deze strategie is een middel om ervoor te zorgen dat de rechten in dit verdrag werkelijkheid worden voor alle kinderen. Net als de strategie van de EU is deze strategie vooral een hulpmiddel voor de lidstaten.
Nederland
De Nederlandse staat wordt door deze strategieën niet verplicht, maar wel aangemoedigd kinderrechten beter te implementeren en te waarborgen. De strategieën kunnen een basis vormen voor Nederland een nationale kinderrechtenstrategie te ontwikkelen. Deze strategie kan helpen bij het implementeren van het VN Kinderrechtenverdrag en het navolgen van de Europese richtlijnen.
