In november 2018 leverden Defence for Children en Save the Children namens het Kinderrechtencollectief input voor het Europese Semester van de Europese Commissie. In het kader van de Fact Finding Mission deelden zij hun zorgen over kinderen die opgroeien in een armoedesituatie in Nederland. Ook bespraken zij uitdagingen ten aanzien van kinderen op het gebied van migratie en onderwijs. Vervolgens heeft de Europese Commissie op 27 februari de landenrapportages 2019 gepubliceerd. Jaarlijks worden in dit rapport de economische ontwikkelingen van een land beschreven. Deze ontwikkelingen hebben invloed op onder andere de werkgelegenheid, armoede en sociale uitsluiting. Over het algemeen scoort Nederland goed op economisch klimaat. Maar het blijkt dat de situatie voor kinderen op het gebied van armoede en sociale uitsluiting achterblijft.
Risico op armoede en sociale uitsluiting onder kinderen verhoogd
Uit het Nederlandse landenrapport blijkt dat het risico op armoede en sociale uitsluiting onder de Nederlandse bevolking verhoogd is. Van 2.797.000 (16.7%) in 2016 naar 2.864.000 (17%) in 2017. In de grote steden is het hoogste percentage risico op armoede en sociale uitsluiting te zien. Daarnaast zijn de kansen op de arbeidsmarkt voor Nederlandse kinderen met ouders die beiden een migratie achtergrond hebben minder gunstig. De groep 15-34-jarigen met beide ouders met een migratieachtergrond heeft meer te maken met werkloosheid (67% van deze groep had een baan in 2016) dan de groep waarbij er geen sprake is van een migratieachtergrond (hiervan had 88% een baan). Dit is ondanks dat zij geboren zijn in Nederland en hier onderwijs volgden. Het verschil tussen deze groepen is een van de grootste in Europa.
De invloed van het onderwijssysteem op armoede en sociale uitsluiting
Daarnaast toont het Nederlandse landenrapport aan dat kinderen van ouders met verschillende opleidingsachtergronden steeds vaker naar aparte scholen gaan. Kinderen van ouders met een lagere opleidingsachtergrond en kinderen van ouders met een hogere opleidingsachtergrond komen dus steeds minder vaak bij elkaar in de klas. Dit komt vooral door de opleidingsachtergrond, het inkomen en de migratiestatus van hun ouders. Dit is zorgelijk. Leerlingen met een migratieachtergrond leren de Nederlandse taal bijvoorbeeld beter op een gemengde school. En dat vergroot weer hun ontwikkelingskansen. Daarnaast zijn scholen met weinig verscheidenheid geen goede voorbereiding op de grote diversiteit in de samenleving. Het is daarom belangrijk om de scheiding tussen groepen in het onderwijs tegen te gaan. Zo krijgen alle kinderen gelijke kansen.
Er is ook een groot verschil in de mate waarin jongeren een hbo- of universitaire opleiding volgen. Van de in Nederland geboren kinderen met migrantenouders volgt 25% een hbo- of universitaire opleiding. Dit is veel minder dan Nederlandse kinderen met ouders zonder een migratieachtergrond (35%). Dit verschil is toe te schrijven aan de lagere sociaal-economische status van ouders. Maar ook aan een gebrek aan netwerk of rolmodellen. En aan discriminatie bij de groep met ouders met een migratieachtergrond. Een andere oorzaak is de vroege selectie binnen het Nederlandse onderwijssysteem. Uit onderzoek blijkt dan ook dat vroege selectie de overgang van basisonderwijs naar voortgezet onderwijs op een jonge leeftijd, een grote invloed heeft op de verdere (school)loopbaan van kinderen (Onderwijsraad, 2010). De negatieve gevolgen hebben vooral invloed op de kinderen met een lagere sociaal-economische achtergrond. Zij worden hierdoor te vroeg op een verkeerd (vaak te laag) niveau ingeschat.
Kind centraal
De verhoogde kans op armoede en sociale uitsluiting onder kinderen raakt punt 5 uit het 10-puntenplan voor kinderen van het Kinderrechtencollectief. Punt 5 zegt dat armoede onder kinderen bestreden moet worden door het belang van het kind centraal te stellen in het nationale en lokale armoede- en schuldenbeleid. Daarnaast is het belangrijk om aandacht te besteden aan de invloed van het Nederlandse onderwijssysteem op de loopbaanmogelijkheden van kinderen. Dit is nodig om de meest kwetsbare groepen in Nederland voldoende kansen te bieden.
